Seyr-i Türkiye

Seyr-i Türkiye / Atatürk Yazıları / Bilgi Peşinde / www.bilgipesinde.com / Her şey Hollanda'daki Fatusch firmasından araştırmacı Eray Ergeç'in , gazete ve arşivlerini tararken, 1926 yılında Hollanda'ya gelen bir Türk sergi gemisinin haberi görmesiyle başladı. Haber, Atatürk'ün isteğiyle, genç Türkiye Cumhuriyeti'ni tanıtmak amacıyla Avrupa limanlarını dolaşan seyyar sergi gemisi Karadeniz'in, Amstardam limanına konuk oluşunu anlatıyordu.

Seyr-i Türkiye

(Video bağlantısı Yazının sonundadır)

Garanti Bankası’nın bünyesinde faaliyet gösteren Osmanlı Bankası Müzesi'nin, 20 aralık 2006 - 20 mart 2007 tarihleri arasında ev sahipliği yaptığı belgesel filmdir. “Karadeniz: Seyr-i Türkiye” adlı belgeselin galası Emek Sinemasında gerçekleştirildi. Fatusch Production tarafından hazırlanan belgeselin Yönetmeni Soner Sevgili, filme konu Karadeniz Gemisi Projesinin o dönem için ileri bir adım olduğunu ve içinde Riyaset-i Cumhur Orkestrası ve milletvekilleri dahil pek çok seçkin kişinin yer aldığı geminin Avrupa'nın pek çok limanını dolaşarak Türkiye'yi tanıttığını anlattı.

BELGESELİN ÖYKÜSÜ (Proje Ekibinin Kaleminden)

Her şey Hollanda'daki Fatusch firmasından araştırmacı Eray Ergeç'in , gazete ve arşivlerini tararken, 1926 yılında Hollanda'ya gelen bir Türk sergi gemisinin haberi görmesiyle başladı. Haber, Atatürk'ün isteğiyle, genç Türkiye Cumhuriyeti'ni tanıtmak amacıyla Avrupa limanlarını dolaşan seyyar sergi gemisi Karadeniz'in, Amstardam limanına konuk oluşunu anlatıyordu.

Tarihin tozlu raflarında unutulan bu gemi ve düzenlenen seyyar üzerine başlayan araştırmaların kapsamı, devreye Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Bölüm Başkanı Prof.Dr. Bülent Çaplı ve ekibinin girmesiyle genişletildi. Bülent Özkam'ın desteğiyle ulaşılan arşivler taranıp, serginin son tanıkları ve onların yakınlarıyla görüşmeler yapıldıkça, gemi ve seyahatle ilgili ilginç hikayeler ortaya çıkmaya başladı.

İki yılı aşkın bir süre boyunca, dünyanın önemli  arşivlerinde konu ve döneme dair araştırmalar yapıldı. Karadeniz'in Avrupa limanlarındaki ziyaretlerini gösteren  görüntü,fotoğraf ve belgelere ulaşıldı. Seyyar serginin izini süren ekip, Garanti Bankası ve Netherlands Culture Fund'un katkılarıyla hazırladığı belgeselle Karadeniz gemisini gün ışığına çıkardı.

Genel koordinatörlüğünü Fatusch firmasından Gülay Orhan'ın üstlendiği  belgeselin hazırlıkları, dört merkezden sürdürüldü. Araştırma ve koordinasyon için Amsterdam kullanılırken, Bülent Çaplı ve Bülent Özkam çalışmalarını Ankara'dan yürüttü. Metin, Tannur Arat ve Nedim Olgun tarafından Ankara'da kaleme alınırken, belgeselin " seyir defteri" bölümleri Kaptan Süreyya Gürsu, Celal Esat Arseven  ve Orhan Kızıldemir'in anılarından derlenerek hazırlandı. Birçok başarılı belgesel ve reklam filminin müziklerine imza atan Emre Irmak, belgeselin özgün müziklerini İstanbul'da yaptı. Belgeselin yönetmeni Soner Sevgili ise projeye ekibiyle birlikte Denizli'den katıldı. Kurgu ve post prodüksiyon, Kapo yönetimindeki genç bir ekip tarafından gerçekleştirildi.

KARADENİZ GEMİSİ HAKKINDA

* 4.731 gros tonluk Karadeniz gemisi, Avrupa yolculuğu öncesinde Haliç'e alınarak 3 ay boyunca bakım ve onarımdan geçti. Sefer kabiliyetini artırmak amacıyla her yeri elden geçirilen gemide, teksimatı Mimar Asım Bey tarafından yapılan satış ve numune daireleri oluşturuldu.

" Satış dairesine tekel ürünleri, İş Bankası şubesi, Kütahya Çinileri, halılar, Hacı Bekir lokumları, kehribar ve kıymetli taşlarla yapılmış süslemeler, yerli bezler ve işlemeler, sanayi nefise meşheri ve antikalar yerleştirildi. Numune dairesinde ise hububat, tıbbi ilaç, ahşap ve deri mamülleri, Beykoz fabrikası ürünleri, madenler, Bursa ve Hereke kumaşları teşhir edildi.

*Geminin sigara salonu, istihbarat bürosu olarak ayrıldı. Kışlık bahçesine TCDD' nin reklamları kondu.

* Seferde, bir süvari, bir 2. kaptan, üç 3. kaptan , 7 güverte zabiti kaptan, bir doktor , 2 telsiz memuru ve 7 makine zabiti görev aldı.

* Kamalaralarda çalışacaklar, güverte ve makina görevlileriyle birlikte toplam 125 kişilik bir kadro oluştu.

* 95 kişilik sergi heyeti ve memurlarının yanı sıra, 47 kişiik Riyaset-i Cumhur Orkestrası, iaşe işleriyle meşgul olan 18 kişi de dahil edildiğinde, sefere toplam 285 kişi katıldı.

* Limanlara giriş-çıkış için 44 kılavuz kaptanın eşlik ettiği Karadeniz gemisinin seferi, 40 gün 16 saati seyir, 16 gün 6 saati limanda olmak üzere toplam 86 gün 22 saat sürdü. 2.778 ton kömür tüketerek 9.986 deniz mili kat eden gemi, 12 Avrupa ülkesinin 16 limanına uğradı.

* Gemide 16 balo düzenlendi, hariçte 36 ziyafete iştirak edildi.

* Sefer masraflarının 600.000 lira olduğu, bütün limanlarda gemiyi ziyaret edenlerin 65.000 kişiye ulaştığı tahmi ediliyor.